|
Jean Nicolet tiyir francaf kotgrupaf vestasik bak 17-eafa decemda?.
In va Uzdapaxoeem? gola koe Canada? vestayar.
Kudja va Jean Nicolet lente Green Bay widava ranher. Oklinda sol kudja diveksoyewer. Poke Nicolet bazesa bopica tir : « Bak 1634, Jean Nicolet, nik ke Samuel de Champlain ke Warzafa Franca, ko Kerafa Domega kene krimt ke Green Bay talte mon tanoye mile artlapiyir. »
Min trakut da Jean Nicolet tiyir tel taneaf europik koyayas kal noelafo Wisconsin tawavo. Izva ke bat kotgrupik tir dlapafa is tanafa.
1. Toza ke Jean Nicolet
Jean Nicolet bak 1598? koe Cherbourg? kobliyir. Gadikye tiyir gazaf kutcupstik wale Paris is Cherbourg.
1618 – Viele Nicolet tir tolsandaf, Samuel de Champlain kozider da in ko Warzafa Franca? malkoyar. Nicolet gan Warzafa Franca sistu zo uner. Wetce taneon lafagik va amerindiikeem az bazaxoik.
Nicolet koe Allumettes ewaleem iste Ottawa kuksa irubayar, vanmiae diliokaf amerindiaf grelt. Se va algonkinafa is huronafa ava isu araya raveyer nume tiyir walkalisik va iroquoik is europik.
Bak 1620, koe Québec? winka inkewer. Do Nippissing grelt lerddon bam irubar.
Bak 1624, Jean Nicolet tir walkalisik. Arti lerdda do amerindiik yo, ko Warzafa Franca dimlapir. Bam tir winugaf walkalisik ke Warzafa Franca, zolonapaf is targapaf play.
Jean Nicolet va Nippissing amerindiafa yerumanikya. Bak 1628 koe Québec nasbeikya veyon ve kobliyir : Euphrasie-Madeleine Nicolet (1628-1689).
2. Vestara bak 1634
Bak 1634?, Franca gazik pu Champlain eruyur ta da in va taltafa vestara grustar. Gazik va toloya danda taon diyir. Taneon, Ottawa? grelt isu Winnebago? va sint kobodayad. Batdume almakazara tiyir esafa, voce da erbaklitapa tiyir. Gazik kuraniyir da Champlain va Ottawa is Winnebago kodilir nume va kazara tolnover. Toleon, gazik pokoleyer da Champlain va kelda kal Sinia? di co-trasiyir. Kotavon, Winnebago trogarn va « Birasane » sugdalar. Rotir da Winnebago grelt poke bira al sokeyer.
Champlain tiyir guazarsaf ta da va koyara miv bokayar. Va kobara ke Jean Nicolet al karolayar nume puon eruyur da in va vestara bokar.
Vestara ke Jean Nicolet
Batcoba di tiyir tela tugeltrapara ke Jean Nicolet. In va Warzafa Franca buluyur ise va koyapara bokayar, va cugunaykafa stuva. Do lospa dem konak kazik isu Huron? nhapesik, kan almukwidkot mallapiyid. Nicolet is intafi soli va megrupeno tawavo koluyud.
Taneon, malu Sault Sainte Marie? lize tela uzdapa se va Saint Laurent? kuksa zokeved, lenton ve koyayad. Azon, kal kosmana Mackinac ewala loon geon trenayad. Kaike bata ewala, Nicolet is nikeem va Michigan uzda? ronuvelasa birapa ve artlapiyid.
Nicolet va krimt ke Michigan uzda kal Puants ceda ve kenolapiyir. Batvielon, Puants ceda yolt al vanpir Green Bay. Viele Nicolet ve divtotaweyer, va diliokaf Menominee grelt? ve kakeveyer. Kalion vanpiyir nik.
Jean Nicolet westas
Nicolet bam vangrupeyer da Winnebago grelt?, « Birasane », pokeon tiyir. Ta walzera icde intafa artlapira va staksakirik bam ve stakseyer. Abdi kakevera do Winnebago saneik yo, Nicolet va siniaf aboz ve kavageyer. Trakuyur da sin rotir tid asiaf. Va westa kotnubon giyir. Nicolet artlapison ve westayar. Winnebago sane foliyir da in tiyir lorik nume sin vudeyed.
Bata vestara tir tela taneafa ke batakikeem ko Wisconsin? gola. Jontika ara di radimiayad.
3. Tena ke Jean Nicolet
Ba 07/10/1637 koe Québec va Marguerite Couillard kurer. Dogoleks yo ke Jesus veem icde duganheem is teginhireem ke walkalisik siskeped. Amerindiik? yo vaon kralipid.
Ba 27/10/1642, lente Sillery in tidlapison va bost xonukar. Zivotcap va likay ve trovgayar. Anton, Savigny Weltikye mielon pujeson ve grupotceyer. Jean Nicolet me grupujeyer.
|
|
Atcom va Jean Nicolet
« Jontik vestasik, kaiki Cristoforo Colombo, va rontizalor vane Asia lodam vestara is inkewera mo bata warzafa tadava dlapeyed. Bak 1634, Jean Nicolet, staksenik ke bowesik va Warzafa Franca Samuel de Champlain, ken domega ke Green Bay talte mon tanoye mile ko Red Banks artlapir. Vuida tiyir kodilira do « Birasane » nume in ben Franca va int di vangluyayar. Nicolet trakuyur da va asiik yo bifoton di co-kakeveyer. Acum, bal koyara, kan ronekaf abrotcaf is tciamaf gem paasleweyer, plekuyun abdi da in divtotaweyer. Vexe kakeven Winnebago amerindiik se yoke « Edi » tisi koe nubeem loon zo woeyed : keskeon, viele in sidmonugason westayar. Nicolet ba dimlapira bazeyer da va tcunkeraf drelol al karolapayar, vexe di tiyir yoke alma lodam cot da drelol gan tel lo radimiasikeem di zo karolapatar. »
|
